ကခ်င္ျပည္နယ္ေန႔ ျဖစ္ေပၚလာျခင္း

၁၉၄၈ခုႏွစ္၊ 

ဇန္နဝါရီလ(၄)ရက္ေန႔တြင္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္သည္ ၿဗိတိသၽွအစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့

သည့္

လက္ေအာက္မွ လြတ္လပ္ေရးရရိွခဲ့ၿပီး ေနာက္ထပ္ ၆ရက္အၾကာ

ဇန္နဝါရီလ(၁၀)ရက္ေန႔ကို ကခ်င္ျပည္နယ္ေန႔ သတ္မွတ္ေပးလိုက္သည္။

ထိုေန႔တြင္ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕၊ စီတာပူမေနာကြင္း၌ နံနက္ ၈း၀၀နာရီတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ 

ပထမဦးဆံုးေသာ သမၼတႀကီး ဦးစပ္ေရႊသိုက္ကိုယ္တိုင္တက္ေရာက္၍ မေနာ 

မ႑ပ္ႀကီးဖြင့္လွစ္ကာ ပထမဆံုးေသာ ကခ်င္ျပည္နယ္၏ ျပည္နယ္ေကာင္စီကို

 စတင္ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။

အဆိုပါ ျပည္နယ္ေကာင္စီ အစည္းအေဝး၌ ဦးဆမားဒူဝါဆင္ဝါးေနာင္အား ကခ်င္ျပည္နယ္၏ 

ပထမဆံုးေသာ ဥကၠ႒အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္လ်က္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ၏

 ေရွ႕ေမွာက္တြင္ပင္ က်မ္းသစၥာ က်ိန္ဆိုေစခဲ့သည္။ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္၏

 ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒက်မ္းကို ကခ်င္ျပည္နယ္၏

 ဥကၠ႒သစ္ျဖစ္ေသာဦးဆမားဒူဝါဆင္ဝါးေနာင္၏ လက္သို႔ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတႀကီးမွ

 အပ္ႏွံေပးခဲ့သည္။

ထို႔ျပင္ ကခ်င္ျပည္နယ္ အစိုးရကိုလည္း ထိုေန႔တြင္ပင္ ဖြဲ႔စည္းလ်က္ ဇန္နဝါရီလ (၁၀)ရက္ေန႔ကို

 “ကခ်င္ျပည္နယ္ေန႔” ဟူ၍ သတ္မွတ္ အတည္ျပဳထားခဲ့ျခင္းျဖစ္ သည္။ ထိုေန႔မွစကာ ႏွစ္စဥ္ 

ဇန္နဝါရီ (၁၀)ရက္ေန႔ ေရာက္တိုင္း ျပည္နယ္အစိုးရမွ ႀကီးမႉး၍ ျမစ္ႀကီးနား၊

 စီတာပူမေနာကြင္းႀကီးတြင္ ကခ်င္ျပည္နယ္ေန႔ အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ကခ်င္ရိုးရာ

 မေနာပြဲေတာ္ၾကီးကို က်င္းပေလ့ရိွခဲ့ၾကသည္။

ဤကဲ့သို႔ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ကခ်င္ျပည္နယ္ေန႔ အထိမ္းအမွတ္ မေနာပြဲေတာ္သည္ ၁၉၆၂ခုႏွစ္

 ေတာ္လွန္ေရး အစိုးရ တက္လာသည့္အခ်ိန္မွ စၿပီး၊ ေခတ္ကာလတစ္ခု

 ေမွးမိွန္သြားခဲ့ေလသည္။ ၁၉၉၃ခုႏွစ္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးရခါစ တစ္ဖန္

 ကခ်င္ျပည္နယ္ေန႔မေနာပြဲေတာ္ႀကီးအား ျပန္လည္ က်င္းပလာခဲ့ၾကသည္။

 သို႔ေသာ္အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ႏွစ္စဥ္ က်င္းပႏိုင္ခြင့္မရိွခဲ့ေပ။ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွစ၍သာ 

ကခ်င္ျပည္နယ္ေန႔ မေနာပြဲေတာ္ၾကီးအား ႏွစ္စဥ္က်င္းပႏိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ယခုႏွစ္က်ေရာက္မည့္ ကခ်င္ျပည္နယ္ေန႔သည့္ ၆၃ႀကိမ္ေျမာက္ ကခ်င္ျပည္နယ္ေန႔ 

မေနာပြဲေတာ္ အထိမ္းအမွတ္ေန႔ျဖစ္သည္။ ျမန္မာစစ္အစိုးရ ေျမာက္ပိုင္းတိုင္း စစ္ဌာနခ်ဳပ္မွ

 တိုင္းမႉး ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ ေဇယ်ာေအာင္မွ ဦးေဆာင္ကာ မေနာပြဲေတာ္အား 

က်င္းပေနျခင္းျဖစ္သည္။

 ေနာက္ခံ သမိုင္း ေႀကာင္း

ကခ်င္လူမ်ိဳးတို႔သည္ ေရွးပေ၀သဏီကစျပီး အေရွ႕သံလြင္ျမစ္ (Sakhkung Hka)၊ အေနာက္ 

အိႏၵိယျပည္၊ ျဗဟၼာပုတရျမစ္ၾကား ယခုတရုတ္ျပည္ အေနာက္ေျမာက္၊ တိဘက္အေရွ႕ေျမာက၊္ 

မြန္ဂိုးလီးယားကေန ေတာင္ဘက္ (လက္ရွိေနထိုင္သည့္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္) သု႔ိ

 ဆက္လက္ေနထိုင္လာခဲ့သည္။ ယင္းနယ္ေျမမ်ားသည္ ကခ်င္လူမ်ိဳးစုတို႔၏

 ဇာတိခ်က္ေၾကြေနရာမ်ားပင္ ျဖစ္ကာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေနထိုင္လာခဲ့ၾကသည္။

၁၈၂၄ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ အဂၤလိပ္ (ၿဗိတိသွ်) မ်ား ဝင္ေရာက္လာခဲ့သည္။ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္

 ႏို၀င္ဘာ ၂၉ တြင္ သီေပါမင္း နန္းက်ၿပီးေနာက္ပိုင္း အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕တို႔သည္ ၁၈၈၅ ဒီဇင္ဘာ

 ၅ရက္ေန႔၌ ဗန္းေမာ္ကို ေရာက္ရိွလာခဲ့သည္။

အဂၤလိပ္အစိုးရမွ ကခ်င္ျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္းကို သိမ္းပိုက္ျပီးေနာက္ ၁၉၂၀ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း 

ဟူးေကာင္းခ်ဳိင့္ဝွမ္းေဒသကို သိမ္းပိုက္ကာ ၁၉၃၀ခုႏွစ္ မွာေတာ့ ေမခ၊ မလိခ ျမစ္ဆံု 

ႀတိဂံေဒသကို သိမ္းယူႏိုင္ခဲ့သည္။

သီးျခားရပ္တည္ေနသည့္ ကခ်င္လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ နယ္ေျမေဒသတစ္ခုလံုးကို အဂၤလိပ္တို႔က 

Kachin Hill Tract Regulation ဆိုသည့္ ဥပေဒ ျပဌာန္းကာ ထိန္းခ်ဳပ္ အုပ္ခ်ဳပ္လာႏိုင္ခဲ့သည္။

ပထမ ကမၻာစစ္ (၁၉၁၄-၁၉၁၈)ခုႏွစ္တြင္ အီရတ္စစ္ေျမျပင္၌ အဂၤလိပ္ဘက္မွ ကခ်င္စစ္သား 

၄၀၀ေက်ာ္ ပါဝင္တိုက္ခိုက္ ကူညီခဲ့သည္။ စစ္ၿပီးေနာက္ ၁၉၂၅ခုႏွစ္တြင္ ဆရာဦးမရမ္ ရိုဘင္ႏွင့္

 ဒူဝါေဇာ္တူးတို႔က ျမစ္ႀကီးနားႏွင့္ ဗန္းေမာ္မွ ကခ်င္ကိုယ္စားလွယ္ ၅၅ဦးကို ဦးေဆာင္၍ 

ဘုရင္ခံ ဆာကုတ္ဘတၱာလာထံ ကခ်င္ေတာင္တန္းေဒသကို ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ေပးရန္

 ပထမဦးဆံုးေတာင္းခံခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ ကခ်င္ေျခလ်င္တပ္ သံုးတပ္သာ ဖြဲ႔စည္းခြင့္ရရိွခဲ့သည္။

ဒုတိယ ကမၻာစစ္ (၁၉၄၂)ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ဂ်ပန္စစ္တပ္မ်ား ဝင္ေရာက္လာခဲ့သည္ကို 

အဂၤလိပ္နွင့္ အေမရိကန္စစ္တပ္ေပါင္းကာ ေခ်မႈန္းတိုက္ခိုက္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ထိုတိုက္ပြဲ၌  ကခ်င္

 စစ္တပ္သားမ်ားသည္ Northern Kachin Levis (N.K.L)၊ V_Force၊ Chindit ႏွင့္ American-

Kachin Ranger တပ္ဖြဲ႔မ်ားျဖင့္ ပါဝင္ကူညီခဲ့သည္။

၁၉၄၄ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ (၃)ရက္ေန႔တြင္ N.K.L၊ V_Force၊ Chindit စစ္တပ္သားမ်ားသည္

 ျမစ္ႀကီးနားရိွ ဂ်ပန္တပ္သားမ်ားအား အျမစ္ပ်က္ ေခ်မႈန္းႏိုင္ခဲ့သည္။ American-Kachin 

Ranger စစ္တပ္ဖြဲ႔သည္ တရုတ္ျပည္ ယူနန္ျပည္နယ္ထဲထိ ဂ်ပန္စစ္တပ္အား တိုက္ခိုက္

 ေအာင္ပြဲခံခဲ့ကာ ယခု Ying Jiang မွာ အထိမ္းအမွတ္ အျဖင့္ ေက်ာက္တိုင္ စိုက္ထူထားသည္။

၁၉၄၅ ခုႏွစ္ မတ္လ (၂၄-၂၆)ရက္ေန႔တြင္ စိန္လံုကဘာေက်းရြာ၌ ကခ်င္ေတာင္တန္း

 ေဒသတြင္ ဂ်ပန္စစ္တပ္သားမ်ား အကုန္အစင္တိုက္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့သည့္ အထိမ္းအမွတ္အေနျဖင့္

 Padang Manau (ေအာင္ပြဲခံမေနာပြဲ) က်င္းပခဲ့ၾကသည္။

ဆက္ၿပီး ေအာက္ျမန္မာျပည္၌ ကခ်င္စစ္တပ္ပါသည့္ အဂၤလိပ္စစ္တပ္သားႏွင့္ Force 136

 တို႔မွ 

ကူညီသျဖင့္ ၁၉၄၅ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္ (၁၄)ရက္ေန႔ ဂ်ပန္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံမွ 

အျပီးတိုက္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့သည္။

စစ္တိုက္ၿပီး ေအာင္ပြဲခံျပန္လာခဲ့ၾကသည့္ ကခ်င္စစ္တပ္သားမ်ားသည္ ကခ်င္ျပည္သူလူထုနဲ႔ 

အတူ ျမစ္ႀကီးနား၊ စီတာပူရပ္ကြက္တြင္ ၾသဂုတ္ (၁၄-၁၉) ရက္ၾကား ၆ ရက္တိတိ “ေအာင္ပြဲခံ 

မေနာ” (Padang Manau) ပြဲႀကီး က်င္းပခဲ့ၾကသည္။ (ယခုက်င္းပသည့္ စီတာပူ 

မေနာကြင္းႀကီး မရိွေသး။) ရန္ကုန္ရိွ အဂၤလိပ္ ဒုတိယ ဘုရင္ခံ Sir. Dorman Smith လည္း 

ပါဝင္ခဲ့သည္။

ထိုပြဲတြင္ ကခ်င္လူမ်ိဳးတို႔သည္ ဒုတိယအႀကိမ္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ျပည္နယ္သတ္မွတ္ေပးရန္

 ထပ္မံ ေတာင္းဆိုသည္။ ဘုရင္ခံမွ ျပည္နယ္သတ္မွတ္ေပးရန္ ျငင္းဆိုခဲ့သည့္အျပင္

 “နင္တုိ႔ဂ်ိမ္းေဖာ (ကခ်င္) ေတြက ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ဖို႔ ပညာမစံုေသးဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ ဗမာကို

 လြတ္လပ္ေရးေပးၿပီး နင္တို႔ ဂ်ိမ္းေဖာ့ေတြကို ခ်န္ထားလိုက္အံုးမယ္။ စိုက္ပ်ိဳးေရးပညာ၊ 

က်န္းမာေရးပညာေတြ သိလာေအာင္ အရင္သင္ေပးမယ္။ နင္တို႔ ပညာစံုရင္၊ နင္တို႔ နယ္ေျမ၊

 နင္တို႔လက္ထဲ ျပန္အပ္ေပးမယ္။” ဟု ေျပာခဲ့သည္။

တတိယအႀကိမ္ျဖင့္ ၁၉၄၆ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလဆန္း (၂)ရက္ေန႔၊ မန္ခိန္ရပ္ကြက္၌ နယ္ျခားေဒသ

 ဆိုင္ရာ ေတာင္တန္းမင္းႀကီး Mr.H.N.C. Stevenson ထံ 

ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ Mr.H.N.C. Stevenson က

 ျငင္းဆုိလိုက္သည္။

ဖဆပလ (ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ဆန္႔က်င္ေရး ျပည္သူ႔လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႔) ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္သည့္ 

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ အဂၤလန္ရိွ အဂၤလိပ္အစိုးရထံ ဗမာျပည္မနဲ႔အတူ

 ေတာင္တန္းေဒသေတြ လြတ္လပ္ေရး လိုခ်င္သည္ဟု ေတာင္းဆိုခဲ့ရာ အစိုးရမွ ျပည္မနဲ႕ ေ

တာင္တန္းသားေတြ ဘေဘာတူ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ၿပီးယူခဲ့ဟု ဆို၍ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ျပန္လာခဲ့သည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ တိုင္းရင္းသားအားလံုး အဂၤလိပ္ လက္ေအာက္မွ 

လြတ္ေျမာက္ႏိုင္ရန္အတြက္ ဗမာ၊ ရွမ္း၊ ကရင္၊ ကယား၊ မြန္၊ ရခိုင္၊ ခ်င္းႏွင့္ ကခ်င္

 တိုင္းရင္းသားမ်ား လက္ခံသေဘာတူမွ လြတ္ေျမာက္ႏိုင္မည္ဟု ေျပာဆိုကာ

 တိုင္းရင္းသားမ်ားေနထိုင္သည့္ ေတာင္တန္းေဒသတို႔ ေရာက္ရိွလာခဲ့သည္။

ထို႔ေနာက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ၁၉၄၆ခုနွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ (၂၈)ရက္ေန႔တြင္  ျမစ္ႀကီးနားသို႔

 ေရာက္ရွိလာခဲ့ျပီး တိုင္းရင္းသားမ်ားအား “Federal ျပည္ေထာင္စု စနစ္ျဖင့္

 အုပ္ခ်ဳပ္သြားမည္ဟု အမ်ိဳးသား တန္းတူညီမွ်ေရး ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။

ႏိုဝင္ဘာလ (၃၀)ရက္ေန႔တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအား ကခ်င္ေခါင္းေဆာင္မ်ားမွ “ခင္ဗ်ားတို႔ 

ဗမာေတြက၊ ေနရာတိုင္းမွာ အရင္တတ္ကၽြမ္းနားလည္တဲ့အတြက္၊ ငါတို႔က ဘာမွမသိေသးတဲ့

 ဂ်ိမ္းေဖာ့ (ကခ်င္)ေတြ ညီအစ္ကိုရင္းပမာ ပံ့ပိုးေပးၾကပါ။” ဟု ဆိုကာ ကခ်င္ေခါင္းေပါင္း ေပါင္း၊

 ကခ်င္လြယ္အိတ္နဲ႔ ဓါးလြယ္ လြယ္ေပးကာ၊ ကခ်င္အမိ်ဳးသမီး ၆ဦးျဖင့္

 မွတ္တမ္းဓါတ္ပံုရိုက္ခဲ့ၾကသည္။

အဂၤလိပ္တို႔သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအား ျပည္ေထာင္စု ပံုစံျဖင့္ လုံး၀လြတ္လပ္ေရးေပးရန္

 သေဘာတူေၾကာင္း အတည္ျပဳသည့္ ‘ေအာင္ဆန္း-အက္တလီစာခ်ဳပ္’ ကို ၁၉၄၇ခုႏွစ္

 ဇန္နဝါရီလ (၂၇)ရက္ေန႔တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုး ခ်ဳပ္ဆိုလိုက္ရေတာ့သည္။

၁၉၄၇ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ (၅)ရက္ေန႔တြင္ ရွမ္းျပည္နယ္ ေတာင္ပိုင္း ပင္လံုၿမိဳ႕မွာ 

စည္းေဝးလုပ္ရန္အတြက္ ေနရပ္ဌာေန အသီးသီးမွ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားအား

 ဖိတ္ၾကားလိုက္သည္။

၁၉၄၇ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ(၂၉)ရက္ေန႔ ျမစ္ႀကီးနား၌ ကခ်င္တိုင္းရင္းသား

 ေခါင္းေဆာင္မ်ားစုေ၀းကာ ပင္လံုစည္းေဝးသြားရန္ ေခါင္းေဆာင္ေရြးခ်ယ္ခဲ့သည္။ ျမစ္ႀကီးနား

 မွ ေခါင္းေဆာင္ (၈)ဦးႏွင့္ ဗန္းေမာ္မွ ေခါင္းေဆာင္ (၄)ဦးသြားေရာက္ခဲ့သည္။

၁၉၄၇ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၉ ရက္ နံနက္ ၁၁း၀၀နာရီ အခ်ိန္တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း

 ဦးေဆာင္ကာ အျခားဗမာေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္တူ ကခ်င္၊ ရွမ္း၊

 ခ်င္းကိုယ္စားလွယ္မ်ားမ်ားအားလံုး  ပင္လံုညီလာခံ စတင္လာခဲ့သည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက “ေတာင္တန္းေဒသမ်ား အတြက္ နယ္တြင္း အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးတြင္

 ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ အျပည့္အ၀ရွိေၾကာင္း၊ ေတာင္တန္းေဒသရွိ ျပည္သူတုိ႔သည္ ဒီမိုကေရစီ

 တုိင္းျပည္မ်ားတြင္ အေျခခံ အခြင့္အေရးႏွင့္ ရပိုင္ခြင့္မ်ားဟု သတ္မွတ္ထားသည့္ 

အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ ရပိုင္ခြင့္မ်ားကို ရရွိခံစားေစရမည္။” ဟု မိန္႔ခြန္းေျပာဆိုခဲ့သည္။ ယင္း

 “ပင္လံုစာခ်ဳပ္” ကိုအေျခခံတဲ့ ၁၉၄၇ အေျခခံဥပေဒအရ အဂၤလိပ္အစိုးရမွ ျမန္မာႏိုင္ငံအား 

လြတ္လပ္ေရးေပးခဲ့သည္။

အေျခခံဥပေဒအရ ပုဒ္မ ၁/၆ တြင္ေရးသားသည့္အတိုင္း “ျမစ္ႀကီးနားႏွင့္ ဗန္းေမာ္ခရိုင္မ်ား 

ဟူ၍ ယခင္က ေခၚတြင္ခဲ့ေသာ နယ္ေျမမ်ားကို၊ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္းတြင္

 ျပည္ေထာင္စု အဖြဲ႔ဝင္တစ္ခု အျဖစ္၊ ဖြဲ႕စည္းရမည္။ ထိုျပည္ေထာင္စု အဖြဲ႔ဝင္ကို ဤမွ

 ေနာင္အဖို႔တြင္ ‘ကခ်င္ျပည္နယ္’ ဟုေခၚဆိုရမည္။” ဟု ေရးဖြဲ႔ထားသည့္အတိုင္း ျမစ္ႀကီးနား

 အပိုင္း ၁၊ ၂ ႏွင့္ ဗန္းေမာ္ အပိုင္း ၁၊ ၂ တို႔အား ျပည္ေထာင္စု အဖြဲ႔ဝင္ အျဖစ္

 ေပါင္းစည္းလိုက္ကာ ကခ်င္ျပည္နယ္ဟု သတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။

ကခ်င္ျပည္နယ္ဟု ေခၚဆိုရာတြင္ အဂၤလိပ္ အစိုးရမွ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕နယ္ႏွင့္

 ဗန္းေမာ္ၿမိဳ႕နယ္တို႔ကို သတ္မွတ္ေပးျခင္းျဖစ္သည္။ အေရွ႕ေလာင္ဂ်ီတြဒ္ ၉၆  ံႏွင့္ ၉၈ ံ ၄၇’

 ၾကား၊ ေျမာက္လတ္တီတြဒ္ ၂၃  ံ ၃၇’ ႏွင့္ ၂၈  ံ ၃၂’ ၾကားရိွၿပီး ဧရိယာ စတုရန္း ၃၃၉၀၃ ခန္႔ 

ရိွသည္။ နယ္စပ္ျဖစ္သည့္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ၊ တိဘက္ျပည္၊ တရုတ္ျပည္တို႔မွ နယ္ေျမ

 သတ္မွတ္ယူကာ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဟု သတ္မွတ္လာခဲ့သည္။

စာေပ၊ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ရိုးရာဓေလ့ 


ဘာသာစကား

ဘာသာစကားမွာ ဂ်ိန္ေဖာ့စကား၊ မ႐ူစကား၊ ရ၀မ္စကား၊ လီဆူစကား ဟူ၍ စကားႀကီး

(၄)မ်ဳိးရွိၿပီး လရွီစကား ႏွင့္ အဇီးစကားတို႔မွာ မ႐ူစကားမွ ခြဲထြက္လာေသာ စကားမ်ား

 ျဖစ္သည္။ ဂ်ိန္ေဖာ့စကားကို လူသံုးမ်ားဆံုး ျဖစ္သည္။ မ႐ူစကားမွာ ဒုတိယအမ်ားဆံုး

 ျဖစ္သည္။

၀တ္စားဆင္ယင္မႈ

ကခ်င္တိုင္းရင္းသားမ်ားက အမဲေရာင္၀တ္ၿပီး ရ၀မ္တိုင္းရင္းသားမ်ားက အျဖဴေရာင္

 ၀တ္သည္။ လ႐ွီ၊ လီဆူ ႏွင့္ အဇီးတို႔က ေခါင္းေပါင္းကို ထူထူထည္းထည္း ေပါင္းထုပ္သဘြယ္

 ေပါင္းၾက၍ ဂိ်န္ေဖာ့ႏွင့္ မ႐ူတို႔က ပါးပါးေပါင္းၾကသည္။ ေျမာက္ပိုင္းေန တုိင္းရင္းသားမ်ားက

 လံုကြင္းကို တိုတို၀တ္ၾက၍ ေတာင္ပိုင္းေန တုိင္းရင္းသားမ်ားက လံုကြင္းကို

ရွည္ရွည္၀တ္ၾကသည္။

ဘာသာ ကိုးကြယ္မႈ

ဗုဒၶဘာသာကိုးကြယ္သူမ်ား၊ ခရစ္ယာန္ဘာသာကိုးကြယ္သူမ်ား၊ နတ္ကိုးကြယ္သူမ်ားဟူ၍

ရွိၾကသည္။ 

ဘာသာကိုးကြယ္သူမ်ားသည္ သက္ဆိုင္ရာဘာသာကို ေလးစားသမႈ အထူးရွိၾကသည္။ 

ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ နတ္ကိုးကြယ္သူ မ်ားျပားသည္။ နတ္ကိုးကြယ္မႈမွာ အဓိကျဖစ္သည္။

 နတ္မ်ားေၾကနပ္မႈရေစရန္ အေရးႀကီးသျဖင့္ ယဇ္ေကာင္မ်ားျဖင့္ နတ္မ်ားကို

ပူေဇာ္ပသရသည္။ ရြာအ၀င္တြင္ ေက်းရြာဆိုင္ရာ နတ္ကြန္းမ်ား ေတြ႔ႏိုင္သည္။ ႏွစ္စဥ္

 နတ္ပူေဇာ္ပြဲ က်င္းပခ်ိန္တြင္သာ မြမ္းမံေလ့ရွိသည္။ အျမဲထိန္းသိမ္း ထားေလ့ရွိေသာ

 နတ္ကြန္းမွာ ေျမနတ္၏ နတ္ကြန္းျဖစ္သည္။ ယင္းနတ္ကြန္းကို ေက်ာက္တံုးမ်ားျဖင့္

 ၀ိုင္းရံထားျခင္း၊ ၀င္းခတ္ထားျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည္။ အိမ္မ်ားတြင္ နတ္ကြန္းကို

အိမ္ေရွ႕၌ထားၿပီး နတ္စင္ကို အိမ္ဦးခန္း၌ ထားသည္။ အခ်ဳိ႕ေက်းရြာ အိမ္မ်ားတြင္

 ေရွးယခင္ကတည္းက ပူေဇာ္ခဲ့ေသာ ယဇ္ေကာင္မ်ား၏ ေခါင္းခြံမ်ား ဆင့္ကဲ

 ခ်ိတ္ဆြဲထားသည္ကို ေတြ႕ရေပမည္။

႐ိုးရာ ယဥ္ေက်းမႈ

လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္၏ က်န္းမာေရးသည္ နတ္တို႔ႏွင့္ သက္ဆိုင္သည္ဟု ယံုၾကည္သည္။

 မက်န္းမာလွ်င္ နတ္ေဟာဆရာထံ ေမးျမန္း၍ သက္ဆိုင္ရာနတ္တို႔အား ပူေဇာ္ပသ ရသည္။

 ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားပင္လွ်င္ ေၾကြးခံ၍ နတ္ကေတာ့ရသည္။ နတ္ဆရာမ်ားသည္

ဘာသာေရးတြင္သာမက လူမႈေရးတြင္ပါ အေရးပါေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

အတိတ္နမိတ္ေကာင္ျခင္း၊ အေဆာင္မ်ားထားျခင္းတို႔ကို ျပဳတတ္၍ စုန္းမ်ားရွိျပီး

 ျပဳစားတတ္ေသာ အတတ္ပညာမ်ား ရွိသည္ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။ မဒိုင္နတ္ေခၚ

 ေကာင္းကင္နတ္ကို မူတည္၍ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္`မေနာပြဲ´က်င္းပၾကသည္။

မေနာပြဲ

အေရးႀကီးေသာ မေနာပြဲ(၅)မ်ဳိး ရွိသည္။

• ပဒန္မေနာ(Padang MaNaw)

စစ္ေအာင္ခ်ိန္ ေအာင္ပြဲခံသည့္ပြဲ။

• ဆြတ္မေနာ(Sut MaNaw)
• 
  

ဓနဥစၥာ တိုးတက္ခ်ိန္၌ မနာလို ၀န္တိုမႈမ်ားရွိ မရွိ၊ ေပးဆပ္ရန္ေၾကြး ရွိ မရွိ၊ ရယူရန္ေၾကြးရွိ မရွိ၊ 

စံုစမ္းရင္း ေဆြသစ္မ်ဳိးသစ္ မိတ္သဂၤဟသစ္ ဖြဲ႔ေသာပြဲ။

• ဂ်ဴမေနာ(Ju MaNaw)
• 
  

မက်န္းမာသည့္အခါ ႏွင့္ အသက္အရြယ္ႀကီးရင့္ေသာ အဖိုးအို၊ အဖြားအိုမ်ား ေသဆံုးေသာအခါ 

က်င္းပေသာပြဲ။

• ဂြမ္ရမ္မေနာ( Gumran MaNaw)
• 
  

အိမ္သားျဖစ္သူ ညီအစ္ကို တစ္ဦးဦး နယ္ေျမသစ္ တည္ေထာင္ေနထိုင္ေသာ အခ်ိန္တြင္

 မဒိုင္နတ္ကို ေ၀ခ်မ္း ပင့္ေဆာင္ယူေသာ အထိမ္းအမွတ္ျဖင့္ က်င္းပေသာပြဲ။

• ရွဒပ္မေနာ(Shadip MaNaw)
• 
  

နယ္ေျမသစ္ တည္ေထာင္ၿပီး မဒိုင္နတ္အား ေနရာျပေသာ အထိမ္းအမွတ္၊ နယ္ေျမသစ္ရွိ

မေကာင္းဆိုး၀ါးမ်ားကို ႏွင္ထုတ္ေသာ အထိမ္းအမွတ္ျဖင့္ က်င္းပေသာပြဲ။

မေနာပြဲအျပင္ အိမ္သစ္တက္ပြဲ၊ မဂၤလာေဆာင္ပြဲ၊ အသုဘပြဲ၊ နတ္ပူေဇာ္ပြဲ ႏွင့္ ေကာက္သစ္စားပြဲ

 စေသာ အျခားပြဲလမ္းမ်ားလည္း ရွိေသးသည္။

တြင္းထြက္မ်ား

ဖါးကန္႔၊  လံုးခင္း၊ ေတာေမွာ္ႏွင့္ ေဟာင္ပါးေဒသတို႔မွ အဖိုးတန္ ေက်ာက္စိမ္းမ်ား ထြက္ရွိသည္။

 အျခားေနရာေဒသအတြင္းတြင္ ေက်ာက္နီ၊ ပယင္းမ်ားလည္း ထြက္ရွိသည္။

 ( ျပန္လည္ျဖည့္စြတ္ခ်က္)

          ကခ်င္ျပည္နယ္ မွတ္စု စာအုပ္။